صفحه 1 از 1

بهارگاهءُ نوروزءِ رسمءُدود مه بلوچستان عبدالسلام بزرگ زاده

ارسال شده: یک‌شنبه ۴ فروردین ۱۳۹۲, ۸:۴۷ ب.ظ
توسط salam
بهارگاهءُ نوروزءِ رسمءُدود مه بلوچستان
پٹ‏ءُلوٹ‏ءُ نبیسوک:عبدالسلام بزرگ زاده

بلوچستانی دَمَگ دو اَنت یکے سرحداِنت ءُ یکے مکران اے هر دو دَمَگ ءِ دودءُربیدگ،زبانءُ دِگه بازین چیزانی همگرنچیءُ شریداری هست ءُ اے هردو دَمَگءَ هم وتی هاسین دابءِ رسمءُ دود هم هست مه لهتے رسمءُ دود دِگری هم گِندَگءَ بیت .سیستانءُزاهدانءُ واشءُمیرجاوه رومِنِدی بلوچستانی سرحدے دَمَگءِ مُلکءُ شهرانت سراوانءُسبءُسورانءُمگسءُ پهرهءُ دلگانءُبزمانءُنیک شهرءُ کسرکندءُسربازءُ چهبارءُ کنارک مکرانی دَمَگءِ رومندی بلوچستانی شهرانت عهدیگینءُ کدیمی ٹِکءُ نِشان ءُ راجدپتری پٹءُلوٹ ایشیءَ چمشانک دنت که بلوچ راجءُ دگه آریایی راج گون یکدگرءَ هوری ءُ تپاکیءُ سیادی هست ءُ بلوچ راج یکے چه عهدیگین ایرانی راجان انت چه عهدیگینءُ باستانی رسمءُ دود ایرانی راجانی چاگردءَ بهارگاهءُ بهاری نوکین روچ بزان نوروزءِ جَژنءُ گَلءُشات بیگءِ برجم دارگ ءُ جژن گِرَگ اِنت هر یک چه اے آریایی راجانءَ وتی هاسین رسمءُ دوداش بوته همی پیمءَ بلوچ راج مه سرحدءُ مکرانءَبهارگاهی موسُم وتی رسمءُ دودءِ پابند بوتگ انت اے رسمءُ دود هنچوش دِگه بازین رسمءُ دودءِ چوشکه بِجّارءُ هشرءُ ونتوکی شموشگ بوتگءُ لهته گارءُزیان بوتگ انت بلوچ راج هور گون کهچرءُ گیابانی پُلّلان مه بهارگاهی نوکین روچ وتی گَلءُ شاتیءَ درشان کته ءُنوروزی جژنءَ برجم داشتگ مه سرحد گیشترین رسمءُ دود مه نوروز کهچرءُ پَسءُ مالانی هاترا ءُ مکران مَچّءُ مچکدگءِ بابتءَ بوته.

نوروزءُ بهارگاهی رسم ءُ دود مه مکران
گون بهارگاهی آیگءُ نوروزی موسُمءَ نوکین زندءِ بنگیجءَ بیتءُ کوچِّگءُ کهچرسبزنتءُ وش رنگین پُلّلانی بو تالان بنت مهلوک چه ائ هداداتگین مِهرءُ مُهُبتانی مارگءُ احساس کنگءَ په وتی دلانی پهکءُ پَلگارکنگ تیار بنتءُ گون گِندُکءُ سیاد گندی گندءُ نِندان گون همدلیءُ تپاکی گون نوروزی موسمءَ دلءِ زنگان چه کستءُ کینگ شودنتءُ چه دلءَ دَریچ کن آَنت ءُ گون جلاداتگین دلئ په وتی زِند بدل کنگ ءُ گهبودیءَ وتی جاورءِ سَمبهینَگءَ گلائیش بنت. عهدیگین بلوچ راجءَ گوشته چه بهارگاه ءُ نوروزپیسرا نبروزشاه گون وتی مُرگءُ مالانی لشکرءَ په بلوچستانی میارجلّی،مهمانداری،زهم جنی،یک رنگی ملکءِ گِندگءُسیل کنگءَ کئیت سال وش ءُپربرکتین سالی بیت وداریگ بیت نوکین روچءُنوکین زندئ پیداگ انت گَلءُ شات ببیت ءُ بهارگاهی جژنءَ برجم داریت.گون زمستانی سارتین موسُمی روگءَ سارتی وتی بونڈکان پتاتءُ هنون بهارگاهی موسم انت.
مکرانی دَمَگءِ مهلوک وتی مَچّءُ مچکدگ هور گون لوگءُ دواران پهکءُ پلگار کن انتءُ په بهارگاهی ٹکءُنشانءَ وتی لوگانی دیمءَ مچانی تاکءُ کرزان لونج کن انت دان مهلوک بزان انت که بهارگاهی موسم انت .


یکئ دگه چه بهارگاهی رسمءُ دود مه بلوچستانی مکرانی دمگءَ مَچّ کِش انت بزان مچانی نهالانی در کنگءُ کشگ انت پیش چه نوروزی موسمءَ مچدارین بلوچ وتی مچانی نهالانءَ گون بلوچی ازبابءُ وسیلهان بزان گونگءُ تپرءُ سنگ چه مچانی بُنءَ گوجنتءُدرکن انت ائ رسمءُ دودءَ نهال گوج گشنت پد چه نهالانی گوجگءُ درکنگ ایانی بنءُ ریشگءَ گون پُچءُ گونی پوشنتءُ مه آپی جو هل انت دان چنت روچ میس بکشنتءُ آپ بورنت بهارگاهی اولیگین روچ بزان نوروز نهالانءَ چه آپ درکن انتءُ په کِشگءِ هاترا کماشءُ مسترین مهلوک په وتی کسانین زهگءُ چُکان ڈیکی ءُ بهارگاهی ایدیگ دینت دان کسانین زهگ گون وتی دستءَ ائ نهالءَ وتی زمین ءُ مِلکءِ سرا بِکِشنت ائ نهال که هر کس په وتی دستان کشیت دَزنهال گُشنت دزنهال هما کسی میراث بیت که آ وت په وتی دستان کشتءَ وت آپءُ مین کرته گون پتی میراث په دگه چکان بهر نه بیت.
یکئ دگه چه بهارگاهی رسمءُ دود مه هر دو بلوچستانی دمگءَ بزان سرحدءُ مکرانی دمگ سُرومَگ سایگ انت مه پیشیگین دورءُ باریگ بلوچ جنین زالانءُ جنین آدمان سرمگی سنگ گون دستءَ هور گون یک گِردءُساپین کسانین سنگئ که ایرا مُشتِگ گشنت مه دگه مزن ترین جُهلین سنگئ که ایرا وانک گشنت ساته دان آرتی پیم ببیت ائ ساتگین سرمگءَ مه سرمه دانی تها کرته دان مه دراهین سالی روچان هر دمان که بلوٹ انت گون شیپک مه وتی چمان کشّنت مه اولیگین بهارگاهی روچان مات وتی کسانین جنین چکانءَ یک سرمه دان سرمگ بهارگاهی ڈیکی داتگ .
اگان مه بهارگاهی موسمءَ نُنوکئ چه مات ودی بوته اگان پُسّک بوته گیشتر که ایرا نبروز یا نوروز نام پِربستگ اش اگان جنکئ بوته ایرا بلوچی جرّءُ داری نامان چوشکه ازگند،درنهءُ کلمپر نام پربستگ.
بلوچ راج مه بهارگاهءَ هاس اباتین سالان گَل شات انت ءُ وتی وشدلیءَپه هرنیمونءِ درشان کنت مه همی موسمءَ کسانین بچانی سور ءُ ورناین زهگانی سیرءُ اروسانی جژن برجم دارگ بیت مه پیشیگین ءُ عهدیگین وهدءُ زمانه بلوچ راج مه وتی سورءُ آروسان سهبتءُ ناچ ءُ ڈهل کرته ءُ دان هپت شپءُروچ ائ جژن برجم دارگ بوتگ مه پیشیگین وهدان بهارگاهی موسم کماشانی دیوانءَ پهلوانءُ شائر آتکگءُ شپ دان سباهءَ په آ مهلوکءُ که چلدانءُ آچش پهناتءَ نشتگ بوتگ انت پهلوانی سازءُ زیمل که نامدارین ءُ مزن زهم جنءُ جنگاورین مردانی گلایگءُ ایانی نه ترسیءُ زورانکیءِ سپت کنگ بوته گوش داشتگ پد چه نامدارین بلوچانی وزبت بهارگاهی شئر ءُ مکرانی وش تامین نیوگءُ وش نماین مچکدگءُ کهچرءُ چَمّگانی شئر الهان کنگ بوته.
یکئ دگه چه بهارگاهی رسم ءُ دود مه بلوچستانءَ اشنت که پیروکءُ بَلّوکان مه چلدانی پهناتءَ که آس روک بوتهءُ دیگ مه پادینکی سرا ایربوته په وتی کسانین نُماسَگان پیشیگین بلوچانی کسهءُ راجدپتری گپانءَ گوشته وتی نماسگان پنت داته دان په وتی مکه این مات بزان بلوچستانی آباتیءُ دیمرویءَ جُهد کن انت.


نوروزءُبهارگاهی رسمءُدود مه سرحد
ائ موسمءَ سرحد زمینءُ بلوچستانی دشتءُ دَمَگءُکهچرسبزءُ وڈ وڈین گُلءُپُلّانءُجرّءُدارانی بو تالان اِنت بلوچ راجءُ مهلوک مه سرحدءَ گیشتر مالدارءُ پسءُمیشانی واهندانت پیش چه نوروزءَ وتی پسءُ میشانءَ سمبهینتءُ سینگارانتءُ اوانی پشمانءَ شودانتءُ پدچه شودگءَ پسانی پژمانءَ چن انت مه پسانی لاپءُ دنبگان بلوچی جرّءُدارانی پلانی پیمءَ هل انتءُ گون حنّاءُ هناری پوستءَ رنگ کن انت دان پسءُ میشان شوک به بنت ائ پسانی پل که بلوچی جرّءُدارانی پلانی وڈانت هرکومی کهچری پُلّءَ چه دگه کومانی کهچری پل دگری هست هنچوش هر کومی پسانی رنگ کرتگین پل چه دگه کومانی پسانءَ پل دگرانت اگان ای پسان گون دگه کومانی پسان هوربترّانت جه یارگ بنت هنچوش پسانی پادءُ گردنءَ ژیلینگوک لونج کنت دان توار به دینت ژلینگوک تها کسانین سنگ هل انت هر کومءِ پسانی ژلینگوگءِ توار دگرئ ءُ چه پسانی پُلّ ءُ پسانی ژلینگوگ ءِ توار زانگ بیت ای پس کجام کومی پس اِنت مه نوکین بهارگاهی روچ بزان نوروزی موسمءَ پس چرانی جژن برجم دارگ بوته ای وڈءَ که هرکومءَ وتی تمامین مالانءُ سمبهینتگین ءُ سینگارتگین پسءُ میشانءَ مه وتی کهچر یکجه جم کته ءُوتی راجءُ کومی مزنیءُ تاکتءَ درشان کته ءُ وتی گَلءُشاتیءَ گون پس چرانی جژنءِ برجم دارگ مه وتی تچک پراهین کهچرءَ پیش داشتگ ءُ پَهر بستگ که منی هلکی پسءُ مالان چه دگه کومانی پسءُ مالان گیش انت ای بهارگاهی جژنءَ پس چرانی بزان بهارچرانی جژن گُشنتءُ مه نوروزءُ بهارگاهی موسمءُ برجم دارگ بوته.
یکی دگه چه بهارگاهی رسمءُدودمه سرحد هلک لڈّی بزان گدام لڈّی انت هر کوم وتی هلکءُ گدامانءَ چه زمستانی جه منند ءُ جاگه لڈّینیت ءُ مه بهارگاهی کهچربارت پد چه گدامانی شَلینگءُ جم کنگ هلکی تمامین مهلوک کسانءُ مزنءُ پیرءُورناءُ جنین زهگءُ مردین زهگ مه گدامانی پهنات گِرد اوشتنت لیکو وان انت ءُ گُشنت چه زمستانی هلکءَ لڈّاِتین په ائ امیتءُواهگءَ که دگه سالئ په سلامتی همی وتی زمستانی جاهءَ برگردینءُ وشین سالءُ پربرکتین بهارگاهی امیت وارین ای لیکوانءَ وان انت
هلکانءَ لڈّاَنت ءُ رَوَن کوهءَ گوات شمال کشّیتءُ بیاری شمئ بوءَ
من رَاون کوهءَ کوه سَرئ نِندون پیشُکئ سِندون ماسگی بَندون
من رَاون کوهءَ کوه بهارگاهنت گونڈکءُ ماسی وابءُ آگاهنت
من جَنین لیکو تَ منی دپا سیل کن من رَوُن کوهءَ پُل بهار سیل کن
پد چه لیکوءِ وانگ دوا کن انت چه پاکین پروردگارءَ په وتی نوکین جاهءُ بهارگاهی کهچر مه نوکین سالءَ وشیءَ لوٹ انت ءُ په وتی سردارءُ کماشءِ جان دُراهی ءُ وشیءُ مزن شانیءَ دوا کن انت ءُ چه وتی کومءِ سردارءُکماشءَ روگءِ رُکستءُ اجازت لوٹ انتءُ هور گون سردارءَ دیم په نوکینءُ بهارگاهی کهچر رونت پد چه وتی بهارگاهی کهچرءِ رسگ وتی بارءُ بُنَکءُ گدامان یک جه ایرکن انت ءُ گِرد ایانی پهنات اوشتنت ءُ ادا هم لیکو وان انت گل ءُ شات انت ءُ پد چه پس چرانی جژنءِ برجم دارگ وتی گدامانءَ لِکءُ جِک کن انت ای وهدءَ په وتی سرداری مدحءُ سپتءَ لیکو وان انت.
یکئ دگه چه بهارگاهی رسمءُ دود مه سرحد اِش اِنت که اولیگین روچ چه بهارگاهءَ پسانی شیرءَ مه مشکان کن انت چول دینت دان مِسکه ءُ نیمگ جتا بیت مسکه مه دیگ جوشین انت ءُ روگن وش کن انت گون نان ورنت چه هما بزءُ میشان شیر که اولی زنک بزان اولیگین رَنداِنت که زاتگ اَنتءُ ایانی شیراش دوشتگ ءُ شیلانچ اش جوڈ کُتَگ ائ شیلانچءَ هاسین مردمی بهارگاهی ڈیکی انت بزان نوک آروس ءُ هما جنین آدمانئ که اولی رند گیمار بوتگءُ چک اش یارته ءُ هنچوش په هما مردمئ که گون هم دگرءَ زهر بوتگءُ نوک وَشّان ءُ سُهل اش کتگ.

یکئ دگه چه نوروزی رسمءُ دودمه بلوچستان بهارگاهی اولیگین روچءَ اسپنتان سوچک انت په ائ امیت ءُواهگءَ که ای هلکءُ دمگءَ چه بلاهان ءُ دژمنانی چم نزر بِرکینیت.

بهارگاهی وَردءُ وراک

بهارگاهی وَردءُ وراک گیشتر چه پسءُ میشانی شیرءُ هنچوش هشترءُ کوکانی شیر هور گون بلوچی جَرّءُ دارانی تاکءُ بَرءَ جوڈءَ بیت لهتئ چه بهارگاهی وَردءُ وراک چه درچکانی پُلّ ءُ ریشگان اڈ کنگ بنت چوشکه بٹءُ گیشری پُلّ هنچوش بهارگاهی حلواءُ شیرکنین وراک چه نایءُ هرماگ هورگون مسکهءُ پسی روگنءُ نانءُ نگن جوڈءَ بنت . چُنت بهارگاهی وَردءُ وراک ایش انت

شیرءُ گواتک
پد چه پسانی شیرانی دوشگ شیرانءَ مه مَشکءُ هینزک ریچنت ءُ چول دینت دان شیری مسکه جتا بیت ءُ آ شیر که مانیت مه کُلّو ریچنت ءُ ایرکن انت یک وش بو وش تامیت بهارگاهی تاکئ که آیرا گواتک گُشنت هور گون پلپل کُٹ انتءُ لیچ لیچ کن انت ءُ گون تُرپشین شیرهور جن انتءُ گون نگن وَرَنت ائ وراکءَ شیرءُ گواتک گُشنت گیشتر مه بهارگاهی موسمءُ که شیرءُ روگن ءُگواتک بازاِنت ائ وراک ورگ بیت.
پُترونک
بهارگاهءِ سبزین تاکئ هم اییءِ تاک ورنت هم گون نان پچنتءُ پتونکی نگن جوڈ کن انت
کاوک
یک دگه بهارگاهی تاکءِ که ایرا کاوک گُشنت هورگون آپ لهڑدینتءُ جوشین انت پد چه گرادگءُ جوشینگ هورگون هناردانءُ بلوچی آچار بزان بلوچی کشک گون مُشتِگءُ وانک ساینتءُ لیچ لیچ کن انتءُ مه بهارگاهی موسمءُ گون نانءُ نگن ورنت ائ وراک کم هونیءِ درمان انت ءُ تاکتءَ بازءُ گیشءُ کنت.
گون آپ
گون یک درچکئ که آییءِ بَر ءَ کسانین دانگ ءُ سبزین پوسَک بِر اگان ائ دانگءَ بساینت ءُ بکٹ انت چرپین روگن دَرکنت اگان گرمین آپ هور جن انت یک وش تامینءُ چرپین وراک ءِ وشءَ بیت ائ وراکءَ گون آپ گُشنت هور گون تیموشءُ تینی نان هنچوش زرتی نگن بزان شُلّو ورنت په لاپ دردءَ وش انت گون ئ روگین په سرین دردءُ پا درد شرانت.

هیرءَ
گَلّه هی دانءَ گون تُرپشین شیر لهڑدینتءُ جوشین انت هلنت هشک ببیت پد چه هشک بیگ دان چوپ تها کُٹ انتءُ پدءَ گون هَشءَ دُرشنت دان آرت ببیت هر وکت که لوٹ انت کارمرز کن انت کمئ آپءُ کمئ هیرءَ ئ آرت هور جن انتءُ اییءِ سرا روگن ریچنت نای دانگءُ یک یک مان جن انت ءُ ورنت.
دانکو
یک گله هی دان که ایرا پشمک گشنتءُ په گله هی دان مزن ترانت هور گون دازرد یان هِچک مه پسی شیر لهڑدینتءُ جوشین انت ءُ تینی سرا تاپنت دان پچیتءُ هشک ببیت ائ زردینءُ پتکگین دانءَ که نرمءُ وش تام انت دانکو گشنت.
وَشَّک
گواتامی برءِ مَجگءَ گون پسی شیر لهڑدینتءُ جوشین انت ءُمه روچی سرا هِل انت دان هُشک ببیت وش تام بیت پمیشکه وشّک گشنت.
تُرُپشَک
گواتامی برءِ مَجگءَ گون تُرُپشین شیر لهڑدینتءُ جوشین انت ءُمه روچی سرا هِل انت دان هُشک ببیت تُرُپشءُ وش تام بیت اشیءَ ترپشک گشنت.
دانکوءُ وَشَّکءُ تُرُپشَک هور جن انت ءُ ورنت.
پِسّ
جوئ دانءَ پیش چه زرد بیگ هما وهد که انگت سبزانت چه هوشک دَرکارنتءُ تینی سرا تاپنت دان پچیتءُ هشک بیت آیرا گون هَشّ دُرُشّنتءُ آرت کن انت گون هُرماگ پُنڈانتءُ گِلڈ کن انت مه بهارگاهی موسمءَ ورنت.
حلوا چنگال
سیسِرکی نگنءَ تِریت کن انتءُ هورگون نای پُنڈانتءُ لیچین انت پسی روگنءَ گرم کن انتءُ ایی سرا ریچنتءُ ورنت.

حلوا مَدَر
نیمگءُ مِسکه ءَ آچشی سرا آپ کن انت ءُ اییءِ پوچانءَ هور گون زرتی کُٹتگین دان گون نای هور جن انت گون مسکه ئ پوچان گِرادنت آیی سرا پسی روگن ریچنت وش تامین حلوا ئ وش بیت آیرا حلوا مَدَر گشنت مه بهارگاهی موسم ورنت.

ترجمه فارسی

مراسم و آئین های نوروز و بهارگاه در بلوچستان
عبدالسلام بزرگ زاده

بلوچستان از دو منطقه وسیع تشکیل شده است.این دو منطقه با وجود داشتن مشترکات زیاد در برخی موارد تفاوت هایی در فرهنگ عامه،زبان و گویش محلی، آداب و رسوم،موسیقی و حتی مسکن عشایری،آب و هواوپوشش گیاهی دارند. این دو منطقه یعنی سرحد و مکران در بلوچستان ایران و پاکستان متناسب با محیط طبیعی وجغرافیایی از تنوع فراوان آب و هوا برخوردارند. منطقه سرحد در بلوچستان ایران شامل سیستان،زاهدان،خاش و میرجاوه و منطقه مکران شامل شهرستان های سراوان،سیب وسوران ،مهرستان ، ایرانشهر،دلگان ،نیکشهر ،سرباز ،چابهار و کنارک می باشند. وجود آثار تاریخی و باستانی همچون کوه مهرگان درسراوان و آتشکده های دهانه غلامان درسیستان و نیز آثار بجا مانده ازتمدن های باستانی دامن واسپیدژ ایرانشهروسایر کاوشهاوتحقیقات باستان شناسی و نظریه بسیاری از مورخین حکایت از آن دارد که قوم بلوچ یکی از اقوام اصیل آریایی و ایرانی است هر چند در بین طوایف بلوچ بعضی از آنها در ادوار مختلف از مناطقی به بلوچستان مهاجرت کرده اند وشاید آریایی نباشند اما پس از سکونت در بلوچستان و خویشاوندی و آمیختگی با قوم بلوچ آنچنان در فرهنگ اصیل آریایی و فرهنگ بلوچ تنیده شده اند که جدا نمودن آنها امکان پذیر نمی باشد و امروز نیز همچون بلوچ های اصیل در آداب و رسوم ، پوشش ،زبان ، و سایر اجزای فرهنگی مشترک هستند .یکی از آئین ها و مراسم بجا مانده از ایران باستان مراسم جشن بهارگاه و عید نوروز است که در بین همه اقوام ایرانی به عنوان آئین کهن ملی و باستانی با اندک تفاوت هایی رواج دارد. بلوچ ها نیز همچون سایر اقوام ایرانی بهار طبیعت و شکوفایی غنچه های بهاری را گرامی می دارند و دراین ایام علاوه بر جشن و سرور و شادی و برپایی مراسم عیدنوروز و عید طبیعت، آداب ورسوم ویژه و خاصی را در این ایام خجسته برگزار می کنند

مراسم جشن بهارچرانی و عید نوروز در منطقه سرحد بلوچستان
اکثر مراسم مربوط به نوروز و بهار که دراصطلاح محلی به آن بهارگاه ونوکین روچ یعنی نوروز می گوینددرسرحدمرتبط با چراگاه ، دام و محصولات دامی از جمله شیر، کره ، روغن حیوانی ، کشک نوروزی وپشم گوسفندان و چرای دام است. یکی از مراسم ویژه ومخصوص عید نوروز و جشن بهار در منطقه سرحد چیدن پشم گوسفندان و آراستن و رنگ کردن پشم و شاخ گوسفندان است به این ترتیب که پس از شستن گوسفندان و چیدن پشم آنهاروی دوطرف شکم و دنبه گوسفندان مقداری ازپشم گوسفند را که به صورت گل گیاهان دارویی منطقه سرحد درآورده و بااستفاده از حنا یاپوست انار رنگ می کنند و شاخ گوسفندان را نیز با حنارنگ کرده و درر روز اول بهار همه گوسفندانی را که اینگونه آراسته اند بابستن زنگوله در گردن وپای آنهابه چراگاه می برند و بهار چرانی را جشن می گیرند .در ایام قدیم هر طایفه منطقه جغرافیایی خاص خود را داشته وچراگاه دام هریک از طوایف مشخص بوده برای اینکه در ایام نوروز و بهار نیز دام های هر طایفه از یکدیگر تمایز داشته باشندوتعداد دام نیز که به عنوان یکی از عوامل برتری های هرطایفه از طایفه دیگربوده مشخص گردد صدای زنگوله و نوع گل رنگ شده روی پشم گوسفندان مربوط به هر طایفه با طایفه دیگر تفاوت داشته است وچنانچه رهگذری ازنزدیک آن چراگاه عبورمی کرد با شنیدن صدای دسته جمعی زنگوله های همه گوسفندان متوجه آمدن فصل بهارو روزاول آن وجشن عید نوروزمی شدزیرا دراین روز جشن بهارچرانی برپا بود وهر طایفه تعدادگوسفند و وسعت چراگاه خودرا به نمایش می گذاشت وازطرفی بادیدن صحنه زیبای گوسفندان درچراگاه که همه یکدست آراسته و پشم آنهاچیده شده و دوطرف شکم آنها گل های پشمی خاص که نمادهر طایفه است و با حنا رنگ شده چشم هر بیننده ای را مجذوب خود کرده و پیام می دهد که این تعداد گوسفندان و این چراگاه متعلق به آن طایفه است وامروز نیز جشن بهار چرانی و تحویل سال و نوکین روچ عید یا عید نوروزاست.
واز دیگر مراسم ایام نوروز وبهار در منطقه سرحد بلوچستان مراسم هلک لڈّیی یا گدام لڈّیی به معنی خانه تکانی یا جابجایی مکان سکونت و جابجایی سیاه چادرها از منطقه زمستانی به منطقه و چراگاه بهاری وتابستانی است که در ایام بهار برای اینکه به منطقه ای که برای چرای گوسفندان مناسب وچراگاه بهاری آن طایفه است جابجا می شوند به این ترتیب که طی مراسمی ویژه سیاه چادرها را از منطقه سکونت قبلی جع آوری و با اجرای مراسم ویژه یعنی جمع شدن تمام افراد قبیله در یک حلقه دایره ای و خواندن آواهاو آوازهای مخصوص توسط زنان که در اصطلاح محلی لیکو می گویند با مضامین وداع وخداحافظی به امید برگشت در سال بعد و دعا برای سردار و ریش سفید قبیله و اجازه گرفتن از وی برای حرکت به سمت چراگاه ومکان جدید بهاری حرکت می کنند .پس ازرسیدن به منطقه جدید وچراگاه بهاری مجددا همه دایره وار حلقه می زنندو بااجرای مراسم و جشن بهار واجرای آوازهای دسته جمعی و آواهای مخصوص توسط زنان ولیکو با مضامین شاد وتوصیف چراگاه وطبیعت سبز آن ومدح سرداروریش سفید طایفه شروع به برپایی سیاه چادر ها می کنند.
روز اول بهار تمام کره وخامه هایی را که به روش سنتی تهیه کرده اند به روش محلی با آتش وسه پایه ودیگ مخصوص به روغن حیوانی تبدیل کرده و تفاله وته مانده خامه و کره را با آرد گندم و ذرت خرد شده و خرمایی که از طرف دوستان وآشنایان مکرانی به عنوان هدیه نوروزی و بهاری عیدی فرستاده شده مخلوط کرده وحلوای مخصوص به نام حلوای مَدَر درست می کنند که مقداری از این حلوای مَدَر را به عنوان عیدی نوروزی برای دوستان و آشنایان مکرانی خود می فرستند. درایام نوروز مردم سرحد بلوچستان از شیر گوسفندانی که در همان سال برای اولین بار زائیده و پس از اولین شیردهی شیرآنها را جمع آوری و از شیرآنها کشک ویژه ای که مخصوص بهار است و کشک نوروزی می گویند برای آشنایان و عزیزان خاص ازجمله به تازه عروس ها و تازه داماد ه و به زنانی که برای اولین بارحامله هستند و به افرادی از طایفه که قهر بوده اند و تازه آشتی کرده اند هدیه می دهند .
یکی دیگراز مراسم نوروزدر منطقه سرحد بلوچستان سوختن اسپند و دود کردن اسپند در روز اول بهارو لحظه تحویل سال به اعتقاد دفع بلا در طول سال و سرودن آواهای بهار گاهی وجشن بهار چرانی است.

مراسم جشن بهار و نوروز در منطقه مکران بلوچستان
مراسم ویژه بهار و جشن های بهارگاه و عید نوروز در منطقه مکران بلوچستان بیشتر مرتبط با نخل خرما و نخلستان می باشد به نشانی شروع فصل بهار از اول بهار و قبل از تحویل سال همه منازل روستایی که اغلب از خشت و گل بنا شده اندو درب منازل درقدیم درب های چوبی و جای مخصوص در بالای درب تعبیه شده که با شاخه های دارای برگ سبز درخت خرم مزین میشود بنابراین چنانچه فرد غریبه ای به این روستا واردشود بدون اینکه از کسی سوال کند می داند که این علامت سبز برگ درختان خرما که روی سردر تمام منازل تعبیه شده پیام خاصی دارد بله پیام آن شروع فصل بهار وعید نوروز است یکی دیگر از مراسم ایام نوروز در مکران بلوچستان نهالکاری دراولین روز بهاروعید نوروز است به این ترتیب که پا جوش ها و نهال های درخت خرما که قبلا طی مراسم خاصی با اجرای آوای های مخصوص کار و با استفاده از ابزار های سنتی از بدنه اصلی درخت خرما جدا شده و زیر ریشه آنها را با گونی پوشانده ودر کنار جوی آب گذاشته اند تاسرسبز وآماده برای کاشتن باشند در روز اول بهار و هنگام تحویل سال از طرف بزرگترها به کوچکترها به عنوان عیدی نوروز تقدیم می شود و کوچکترها را راهنمایی کرده تادر زمین کشاورزی خود خانواده این نهال خرمارا بکارند. به این نهال خرما که بادست خود شخص کاشته می شود دست نهال می گویند و ازهمان لحظه کاشتن متعلق به فردی می شود که کاشته است و هنگام تقسییم ارث پدر به فرزندان دیگر خانواده تعلق نمی گیرد.
از دیگرمراسم خاص ایام بهارو نوروز که در هر دو منطقه سرحدو منطقه مکران بلوچستان بصورت مشترک اجرامی شودمراسم سرمه سایی می باشد در قدیم زنان بلوچ سنگ سرمه را با دست روی سنگی که وسط آن گود بود می سائیدند و برای استفاده در طول سال آماده ودر ظرفی به نام سرمه دان نگهداری میکردند و روزاول بهار ولحظه تحویل سال به دختران خود به عنوان عیدی نوروزی هدیه می دادند.
چنانچه در ایام نوروز نوزادی متولد می شد اگر پسر بود اکثر اوقات اسم آن را نوروز یا نبروز می گذاشتند . چنانچه نوزاد دختر بود اسم آنرا به نام گل ها و گیاهان دارویی محلی که در ایام نوروز وبهار در مناطق بلوچستان می رویند همانند سمسور، دِرّنه ، ازگند و....نامگذاری می کردند .
یکی از داستانهای افسانهای و نوروزی که در بین بلوچها نقل می شود.داستان نوروز شاه یا نبروزشاه است.می گویندقبل ازفرارسیدن نوروز و بهار نوروز شاه با لشکری ازمرغ وحیوانات به بلوچستان لشکر کشی می کند.سال آبادو پر برکتی بوده ونوروز شاه شنیده که مردم بلوچستان مهمان نواز ،یکرنگ و صمیمی هستند حتی اگر حیوانات و یادشمنان به آنها پناهنده شوند به رسم میار جَلّی و مهمان نوازی ازآنها پذیرایی می کنندبه ویژه در ایام بهار ونوروز که دلها صیقل داده می شود و کدورت ها مبدل به دوستی و محبت می شوند وزنگ دلها شسته می شودوهمه به دیدار همدیگر می روند و با دید وبازدید سنت حسنه صله رحم را زنده نگه می دارند.
مردم بلوچستان در فصل بهار و ایام نوروز همه شاد وخوشحال اند و به دنبال بهانه ای برای ابراز شادمانی خود هستند . در همین ایام جشن ختنه سوری پسرها وجشن ازدواج وعروسی ها برگزار می شودوبه مناسبت این جشن ها مراسم ویژه رقص محلی دو چاپی هفت شبانه روز اجرا می گردد ودر این ایام مراسم حماسه سرایی توسط خنیانگران و پهلوانان در حلقه بزرگان قوم هر شب برگزار و دور آتش چُلدان(شومینه محلی) همه حلقه زده و از ایزدپاک در طول سال برای خودوخانواده و فامیل وطایفه روشنایی وگرمی را طلب می نمایند. حماسه سرایان از تاریخ گذشته و دلاور مردی و جانفشانی قوم بلوچ در مقابل بیگانه گان می گویند و سپس با توصیف وطن وزیبایی طبیعی آن به وصف بهار ونوروز می پردازند و در پایان هر شب پس از حماسه سرایی با شرکت بزرگان قوم رقص محلی دو چاپی اجرا می شود.با آمدن بهار،طبیعت بلوچستان حیات نوی راشروع می کندومردم بلوچ نیز همچون طبیعت سبز سرحد ونخستانهای زیبای مکران دل هایشان سبز و بهاری می شود و مهر و محبت در جان آدمی زنده میشود و انسان از طبیعت سبز بلوچستان و از گُل ها و گیاهان دارویی رنگارنگ محلی درس عبرت گرفته و با وحدت و همدلی و دید و بازدید و صله رحم دلهای خود را جلا داده و زنگار دل و کینه ها و تفرقه را از سینه بیرون و بادلهای صیقل یافته مشغول زندگی پاک در جامعه معنوی همراه با ارزش های انسانی میشوند.
مردم بلوچ اعتقاد دارند که عمرادمی نیز همانند فصول سال در گردش است و باتولد نوزادی که بهار عمر است شروع و همچون تابستان که درختان ثمرمی دهند در نوجوانی و جوانی به ثمر میرسد و در میان سالی یعنی پائیز عمر همچون برگ درختان ارزش های انسانی وتجربه زندگی خود را به دیگران منتقل و پیام زندگی را به دیگران پخش می نماید و در پیری همچون زمستان سرد در انتظار تولد دیگر و ابدی که پایانی ندارد می نشیند .مردم بلوچ از تغییر فصل طبیعت درس زندگی گرفته و گذر عمر را با پند و اندرز در مراسم قصه خوانی دور آتش چُلدان(شومینه محلی)در شب های بهاری برای فرزندان و کودکان خود بیان می دارد.درفصل بهار کوه تفتان استوار و سربلند و صبور به تماشای طبیعت زیبا و سزسبز روستاهای اطراف و چشمه ساران زلال خودنشسته و پذیرای مهمان های نوروزی است و سبزه و گل بوته های خود را به آنها هدیه می دهد و مکران نیز همچون تابلویی زیبا ونقاش شده ازنخل و نخلستانها ودرختان انبه وموز،لیمو،انارو دشت های سرسبز برگ درختان زینتی داز چشمان هر بیننده ای را خیره می کندوانچنان خود نمایی می کند که گویی خداوند این سرزمین را به تابلوی نقاشی که خود خالق آن است تبدیل نموده است.