) آواز سیتک :
سیتک به دوبیتی هایی گفته می شود که در مضامین مختلف سروده و خوانده می شود.
زنان و دختران سیستانی در شبهای رمضان گردهم جمع می شوند و به خواندن ترانه های سیستانی که به آن سیتک گفته می شود؛ می پردازند.
2) آوازهای مراسم سوگواری:
مراسم سوگواری سیستان نیز آوازهای مخصوص به خود را دارد.به سوگواری کردن ارده کردن یا ارده کشیدن می گویند که همان رباعی خوانی ( روايي يا رباعي كردَ) است و معمولا توسط زنان خوانده می شود.
3) آوازهای کار:
در سیستان هنگام درو و برداشت محصول آوازهای مخصوص خوانده می شود.مانند آوازهای وزن گندم و آواز مشک زنی.
4) آیکه :
آوازهای لالایی سیستانی
5) آوازهای دسته جمعی کودکان :
مانند کریچو کریچو پندونه
6) رمضونیکه :
آوازهای مخصوص ماه رمضان
7) آوازهای شبیه خوانی و تعزیه خوانی
8) لوبتک :
نمایش ریتمیک بدون کلام باهمراهی دایره و حرکات موزون.اين نمايش در سيستان به فراموشي سپرده شده است.
9) الوکه :
آوازهای مولودی خوانی.الوکه، اشعاری است که در عروسی ها و جشن ها خوانده می شود . مضامین اشعار بيشتر مذهبی و عاشقانه است. این اشعار با همراهی دف و دایره و گاها به همراه دهل و ساز اجرا می شود.
رقص های محلی سيستان
1) چاپ زابلی : بصورت گروهی توسط مردان اجرشده و درمرحله 3چاپی مشترکاًً توسط زنان و مردان و بدون چوب انجام می شود.این رقص با سرعتی آرام شروع می شود و در هرمرحله برسرعت رقص و موسیقی افزوده می شود. مراحل مختلف رقص: گران چاپ (حرکت سنگین) ، چاپ خاشی (اوکاتی) باسرعت متوسط و سه لتک (سه چوبه) باسرعت تند.
2) چوب بازی :
بصورت گروهی یا دونفره توسط مردان انجام می شود. مراحل آن مانند چاپ زابلی و هر نفر با دو چوب.
3) رقص شمشير :
ازهنرهای نمایشی اصیل ( گرچه گفته مي شود قدمت اين نوع رقص به 2 دهه مي رسد ) سیستان است و غالبا دونفره و هربازیگر با دوشمشیر. رجز خوانی و چرخ، حمله ، دفاع، گریز، و غلت زدن از مراحل آن است.
تصنیف ها و ترانه های قدیمی
برخی از آنها عبارتند از: لیلی جان، من به بازار می روم، سبزه گل، زلیخا، انار سیستانم، موکه مه کنجکه تونو و حنابندان(در بازکنید) و سرتراشک که در مراسم عروسی خوانده می شود.
بیش تر تصنیف های سیستانی دارای ریتمهای 2/4، 6/8،5/8 هستند. بنابراين ريتم هاي موسيقي سيستان شامل هر سه نوع ريتم يعني ، ساده، تركيبي (6/8) و ريتم هاي لنگ (5/8 ) مي باشد.
تعداد کمی از صاحب نظران معتقدند که در قدیم مقامی به نام زابل گبری (منسوب به زرتشتیان سیستان) وجود داشته که امروزه از میان رفته است.
از موسیقی سیستان به عنوان پلی میان فرهنگ و موسیقی ناحیه سرحد بلوچستان و نواحی جنوب خراسان یاد شده است. از سال1316 به بعد سیستان ازخراسان و بلوچستان از کرمان جدا شدند و بدین ترتیب استان واحدی بنام سیستان وبلوچستان تشکیل شد.فرهنگ، زبان و موسیقی سیستان بیش از اینکه با بلوچستان مرتبط باشد باجنوب خراسان پیونددارد. برخی از ترانه های اصیل سیستانی ازنظر چگونگی گردش ملودی و ریتم به برخی از ترانه های بیرجند، خوسف، فورگ و چُنِشت درجنوب خراسان بسیار شبیه است.
شیوه نواختن دهل و عملیات نمایشی نوازنده آن در سیستان،بلوچستان و بیرجند نسبتا مشابه و ساختمان دهل سه ناحیه کاملا یکسان اند و همچنین چوبهای دهل. محتوای تسلسلهای صوتی (مقام ها) مورد استفاده درزابل و بیرجند نیز بسیار به هم شبیه اند.درعین حال موسیقی سیستان بخاطر همجواری بانواحی شمالی بلوچستان و نیز طوایفی ازقوم بلوچ درسیستان ازتاثیر موسیقی بلوچی مصون نمانده است.
بخشی از موسیقی سیستان شامل ترانه های قدیمی ست و تعدادی ازاین ترانه ها قدمتی قابل توجه دارند و ازنظر محتوا نیز متنوع هستند. بیشتر این ترانه ها مبتنی بر شعر دوبیتی و رباعی اند. دوبیتی از مهمترین فرم های شعری رایج درسیستان است. ازدیگر انواع موسیقی سیستان می توان آوازهای سوگواری رانام برد که به اَردَه و کُر معروف اند.ارده کردن یعنی ارده کشیدن به معنای سوگواری است.اوازهای ارده معمولا توسط زنان اجرا می شود و شعر آنها رباعی است. جمله های این آواز میان تک خوان و حاضران بصورت سوال و جواب مبادله می شوند. آوازهای کار (وزن کردن گندم ،مشک زنی و..) ، آیکه ها(لالایی ها)، الوکه (اوازهای مولودی) ،کریچو کریچو پندوَنه( آوازهای کودکان)، رمضونیکه (آوازهای ماه رمضان)، آوازهای شبیه خوانی ، شاهنامه خوانی ،قالی، لوبَتَک (نمایش ریتمیک آهنگین بدون کلام)(فراموش شده) و... ازدیگر نمونه های موسیقی سیستان است.
