دریاچه هامون سومین دریاچه بزرگ ایران پس از دریاچه خزر و دریاچه ارومیه است.
این دریاچه از سه دریاچه کوچک تشکیل شده‌است که در زمان وفور آب به هم متصل می‌شوند و دریاچه هامون را که تشکیل می‌دهند. وبزرگ‌ترین پهنه آب‌های شیرین سیستان، نقش اساسی در زندگی مردم منطقه داشته، علاوه بر اثرات مثبت طبیعی، اقتصادی واجتماعی آن، در دین زرتشت نیز تقدس خاصی دارد.
در دشت سیستان یک سری فرورفتگی هاو چاله‌های طبیعی وجود دارد که در ماه‌های مختلف به دریاچه و باتلاق ونیزار تبدیل می‌شودو به سه قسمت سابوری، پوزک وهامون تقسیم می‌شود.
وسعت کل هامون‌ها در زمان پرآبی ۵۶۶۰ کیلومتر مربع است که از این مقدار ۳۸۲۰ کیلومتر مربع متعلق به ایران است. با این اوصاف، دریاچه هامون وابسته به رودخانه هیرمند می‌باشد واین وابستگی باعث شده تا هرگونه نوسانات در میزان آب آن، مشکلاتی را برای کل سیستم بوجود آورد. رودخانه هیرمند شریان اصلی ورود به هامون وهمچنین رودخانه‌های خاشرود، فراه، هاروت رود، شوررود، حسین آباد ونهبندان به هامون میریزند.
نام‌های دیگر
نام دریاچه هامون در اوستاکانس اویا یا کس‌اُیا یا کَنسو، در پهلوی کیانسی یا کیانسیه یا کیانسه و شاهنامهفردوسیدریاچه زره و در نوشته های فارسی زرتشتی کانفسه آمده‌است. برای جایگاه این دریاچه در اساطیر ایران باستان به کیانسی رجوع کنید.
دریاچه هامون در تاریخ
تیمورلنگ نیز از این دریاچه چنین یاد می‌کند:امیر سیستان مرا سوار برکشتی کرد و روی دریاچه هامون گردش داد وبه من گفت که در دوره رستم وسعت این دریا بیش از این بود که می‌بینی. مولف حدودالعالم می‌نویسد:دریای زره به سیستان است که گرد آن سی فرسنگ است، اندر پهنای او هشت فرسنگ وگاه آب این دریا چندان بود که از رودی خیزد که از کرمان بگذرد وبه دریای اعظم ریزد.[۱]
این دریاچه از سه دریاچه کوچک تشکیل شده‌است که در زمان وفور آب به هم متصل می‌شوند و دریاچه هامون را که تشکیل می‌دهند. وبزرگ‌ترین پهنه آب‌های شیرین سیستان، نقش اساسی در زندگی مردم منطقه داشته، علاوه بر اثرات مثبت طبیعی، اقتصادی واجتماعی آن، در دین زرتشت نیز تقدس خاصی دارد.
در دشت سیستان یک سری فرورفتگی هاو چاله‌های طبیعی وجود دارد که در ماه‌های مختلف به دریاچه و باتلاق ونیزار تبدیل می‌شودو به سه قسمت سابوری، پوزک وهامون تقسیم می‌شود.
وسعت کل هامون‌ها در زمان پرآبی ۵۶۶۰ کیلومتر مربع است که از این مقدار ۳۸۲۰ کیلومتر مربع متعلق به ایران است. با این اوصاف، دریاچه هامون وابسته به رودخانه هیرمند می‌باشد واین وابستگی باعث شده تا هرگونه نوسانات در میزان آب آن، مشکلاتی را برای کل سیستم بوجود آورد. رودخانه هیرمند شریان اصلی ورود به هامون وهمچنین رودخانه‌های خاشرود، فراه، هاروت رود، شوررود، حسین آباد ونهبندان به هامون میریزند.
نام‌های دیگر
نام دریاچه هامون در اوستاکانس اویا یا کس‌اُیا یا کَنسو، در پهلوی کیانسی یا کیانسیه یا کیانسه و شاهنامهفردوسیدریاچه زره و در نوشته های فارسی زرتشتی کانفسه آمده‌است. برای جایگاه این دریاچه در اساطیر ایران باستان به کیانسی رجوع کنید.
دریاچه هامون در تاریخ
تیمورلنگ نیز از این دریاچه چنین یاد می‌کند:امیر سیستان مرا سوار برکشتی کرد و روی دریاچه هامون گردش داد وبه من گفت که در دوره رستم وسعت این دریا بیش از این بود که می‌بینی. مولف حدودالعالم می‌نویسد:دریای زره به سیستان است که گرد آن سی فرسنگ است، اندر پهنای او هشت فرسنگ وگاه آب این دریا چندان بود که از رودی خیزد که از کرمان بگذرد وبه دریای اعظم ریزد.[۱]
پانویس 1. هامون خشک شد (خبرگزاری میراث فرهنگی)
- دریاچه هامون - چاپ۱۳۸۰ - ناشر روابط عمومی دانشگاه زابل
- کتاب منم تیمور جهانگشا، ترجمه ذبیح ا..منصوری - تهران -چاپ مروی - ۱۳۶۹ -ص۹۲
دریاچه هامون ( مقایسه حجم آب در سالهای ۱۳۷۸ - ۱۳۸۰ و ۱۳۸۲ )
جمع آوری نی از نیزارهای دریاچه هامون در سالهای پرآب گذشته
.....
شکار در دریاچه هامون سال 1354
شکار در مسیر رنگ سهراب و چنگ دراز سال ۱۳۵۱
شکار در مسیر رنگ سهراب و چنگ دراز سال ۱۳۵۱
ساخت توتن ( قایق سنتی سیستان )
توتن قایق سنتی سیستان
دریاچه هامون میوکنک (تفریح در چنگ دراز ۱۳۵۷)
چور یکی از ساکنین قدیمی دریاچه هامون
