شعر سیستانی

مدیر انجمن: Hamoon Sistani

Hamoon Sistani
★★★ نورچشمی ★★★
★★★ نورچشمی ★★★
پست: 56
تاریخ عضویت: پنج‌شنبه ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۰, ۱۰:۵۷ ق.ظ

شعر سیستانی

پست خوانده نشده توسط Hamoon Sistani »

شعر سیستانی
خو دیده دو میوتاشِ نووَره مکاری
اَرمو وه دلی نو دُورِ رَه ره مچاری
چَشِی تو سر او، خدا ره چَش مکَشی
ابرِه بیومه که پونِ گُلّه مباری

لَبِی یو وه گِیریه بُو نو پُورپُور مِی که
دِل واخورِ خوا نبُو نو گُورگُور مِی که
پِندارو که خو بُودو نو خو مِی دیدو
چَشِی یو وه خِنده خِی مِه سُورسُور مِی که

مِی نو مِه دعا ، خدا مُرادِ تٌره دِه یه
دل مِه وه بلا ، خدا مُرادِ تٌره دِه یه
مِی را بی بی دوست ، ولکِه اُمِید آصِل شو
ور بونِه شفا ، خدا مُرادِ تٌره دِه یه

ماستِه کِه بُودی خِی تو صلا مِی کردو
سُفرِه دلِ خوا پِشکِه تو وا مِی کردو
ماستِه وه سفَر بُودی که ور اُمدنِ تو
سُون خونِه خدا خداخدا مِی کردو

چَپ سِی مکو سُون مِه ، الّ و مل مِی شا مِه
خِی اَر سرِ مجٌگِ تو وه گل مِی شا مِه
خِیراتِ او سرپِنجه ی مَقبُولِ تو شا
تو مزَنی نو چاپی وه چغل مِی شا مِه
---------------



جواد شهنازی
Hamoon Sistani
★★★ نورچشمی ★★★
★★★ نورچشمی ★★★
پست: 56
تاریخ عضویت: پنج‌شنبه ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۰, ۱۰:۵۷ ق.ظ

Re: شعر سیستانی

پست خوانده نشده توسط Hamoon Sistani »

بو بُهار میایه
دِلِ بُغ کردِه باغ
آگا یه ... !
گوولک ...!
نکنه باز شیمو شو
تو یگ چیزِه بُگک
جواد شهنازی
Hamoon Sistani
★★★ نورچشمی ★★★
★★★ نورچشمی ★★★
پست: 56
تاریخ عضویت: پنج‌شنبه ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۰, ۱۰:۵۷ ق.ظ

Re: شعر سیستانی

پست خوانده نشده توسط Hamoon Sistani »

گُلِ گَز
انُو
چَش وا نکه کِه
عُمرِ بُهار سر رَسی
غمِ عالَم
ور عالَم
کُلِ کَل کو کرده
باز لوار در رَسی ...
(جواد شهنازی)
Hamoon Sistani
★★★ نورچشمی ★★★
★★★ نورچشمی ★★★
پست: 56
تاریخ عضویت: پنج‌شنبه ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۰, ۱۰:۵۷ ق.ظ

Re: شعر سیستانی

پست خوانده نشده توسط Hamoon Sistani »

خْنکّی
مرْگکّی پرُنْده خُت خوا
باد
غمچُو مْزَنه
باغ
داره مْتَنه


جواد شهنازی
Hamoon Sistani
★★★ نورچشمی ★★★
★★★ نورچشمی ★★★
پست: 56
تاریخ عضویت: پنج‌شنبه ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۰, ۱۰:۵۷ ق.ظ

Re: شعر سیستانی

پست خوانده نشده توسط Hamoon Sistani »

شعری برای کودکان:


/کریچو کریچو پَنْدونه
/
اَنارِ دونه دونه

/ پشْتِ دِوالِ کونه
/ یگ دْرَخْتِ پیرِ پیشِه یه
/ خِی خُرْمَه ئِی جانونه
/ سرِ یو وه غورِ آسْمو
/ دِل ابْره ره مْدرّونه
/ اَر که کِه خُد خوا سَر کُنه
/ از سرِ پیش وه دَر کُنه
/ از امه پَلووتره
/ مِتْره کِه خُرْمِی-نه پْخره

/ زنجیره درِ اَمو
/ اَمونه کِنه بدونه
/ سلِّ کِنه کِه پْخونه ؟

(جواد شهنازی)
Hamoon Sistani
★★★ نورچشمی ★★★
★★★ نورچشمی ★★★
پست: 56
تاریخ عضویت: پنج‌شنبه ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۰, ۱۰:۵۷ ق.ظ

Re: شعر سیستانی

پست خوانده نشده توسط Hamoon Sistani »

شعری برای کودکان:

کریچو کریچو پَنْدونه
تووِِ خُتْکی وه مْیونه
نوورِِ مُورزا خُشْکه
مثالِ چشِ ابْره
اَشْکِه نْداره وه مْیونه
کفْترکُنْکِه باغی
رفْتَه وه مْیونِ کوئا
پْشه ئِه کفْترِ چایی
نووره کرْدَه بونه
مْیونِ کلِ پخَلی
ملَخو نْمِه نِه چرچر
گْده پورو نْمِه زنِه پَر
وه قُرْبونِ خُدا شا
امه اِکْمتِ اونه

زنجیره درِ ِاَمو
اَمونه کِنه بدونه
سلِّ کِنه کِه پْخونه ؟


(جواد شهنازی)
Hamoon Sistani
★★★ نورچشمی ★★★
★★★ نورچشمی ★★★
پست: 56
تاریخ عضویت: پنج‌شنبه ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۰, ۱۰:۵۷ ق.ظ

Re: شعر سیستانی

پست خوانده نشده توسط Hamoon Sistani »

شعر کودک:

در سالهای گذشته تعدادی شعر تحت عنوان شعر کودک نوشته بودم که خالی از لطف ندیدم آنها را به مرور در اینجا بگذارم . این شعرها که با عنوان « کریچو کریچو پَندونه » آغاز می شود، در واقع به عنوان نوعی بازی و سرگرمی برای کودکان طراحی شده است تا مشابه بازی عمو زنجیر باف اجرا گردد؛ به این گونه که کودکان دست در دست هم دایره ای را تشکیل می دهند و یک نفر به عنوان « سَر ستادک » آغازگر بازی و خواندن شعر می شود . در پایانِ هر شعر، شعر از نفر بعدی می خواهد که برای خواندن اعلام آمادگی کند ( زنجیره درِ اَمو - اَمونه کِنه بدونه - سلِّ کِنه که پخونه )، و نفر بعدی با اعلام « مِه مخونو جو مِه مخونو »، شعری دیگر را خواهد خواند . تلاش شده است برخی موضوعات فرهنگی و اجتماعی و یا حوادث و اتفاقاتِ مهمی که زندگی را تحت تأثیر خود قرار داده و تغییر و تحولات اجتماعی را ( مثبت یا منفی) باعث می گردد در شعرها گنجانده شود تا کودک با آنها آشنا گردد . لازم به ذکر است که در این شعرها « کریچو کریچو پَندونه » به عنوان جایگزینی برای یکی بود یکی نبود بکار رفته است . این نوع از شعر را می توان تجربه ای دیگر در شعر گویشی سیستانی معرفی کرد که در آغاز راه آن هستیم و بی تردید می تواند کاستی های زیادی داشته باشد که با توجه به ویزگیهای شعر کودک می بایست با یاری و اهتمام دیگر دوستان و کار بر روی اینگونه قالب های شعری، این کاستی ها را از آن زدوده و به جلابخشی و لطافت آن یاری رسانیم . جواد شهنازی
Hamoon Sistani
★★★ نورچشمی ★★★
★★★ نورچشمی ★★★
پست: 56
تاریخ عضویت: پنج‌شنبه ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۰, ۱۰:۵۷ ق.ظ

Re: شعر سیستانی

پست خوانده نشده توسط Hamoon Sistani »

شعری برای کودکان:

کریچو کریچو پَنْدونه
بْیه کِه بْره ئِه سر خونه
قارِ بْزنِه
دُوزُّنه جارِ بْزنِه
اَر که کِه برْده مرْغِه
تِی سر خوا بْزنه درقِه
اَر که کِه بْرده کتلِه
بْیه یه کِه پْخره شتلِه
اَر که تُرْمُغِه برْده
مٌیونِ مَرْده نیم مَرْده
اَر که کِه برْده اِشْتِنِه
مُباد کِه سر نه بِشْکنِه
اَر که دِوالِه کِنْده
دولِ سگِ گِرِنْده
اَر که کِه برْده سُونْگُورِه
گُشْتِِی نه باید بُورچُورِه
اَر که کِه برْده گَلووِه
دس رُو نه مالِه خَلووِه
اَر که کِه برْده تجْغنِه
مُباد بروتُن نه پْکنِه
دُوزِّه کِه قد علم کُنه
خِی سرِ پُوشْکِه رم کُنه
اَر که کِه دُوزّه سَر کُنه
از ملِّه خوا وه دَر کُنه
او آدمِ دْلِیرِه یه
وه کْمرِ یو شمْشِیرِه یه

زنجیره درِ اَمو
اَمونه کِنه بدونه
سلِّ کِنه کِه پْخونه ؟

(جواد شهنازی)
Hamoon Sistani
★★★ نورچشمی ★★★
★★★ نورچشمی ★★★
پست: 56
تاریخ عضویت: پنج‌شنبه ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۰, ۱۰:۵۷ ق.ظ

Re: شعر سیستانی

پست خوانده نشده توسط Hamoon Sistani »

استاد ارجمند جناب آقای عباس عارف از سرِ لطف و تشویق مطلبی را در باره ی شعر کودک در صفحه ی فیسبوک خود نگاشته اند. ضمن تشکر از ایشان، این مقاله عیناً در اینجا درج می گردد:

"شعرِ کودک ، یا سرودن برای کودکان ، شاید از نخستین مادرانِ جهان زاده است . از زمانی که مادران برای نوزادان و کودکان شان لب به لالایی خواندن گشودند ، نوزادانِ شعرِ کودک هم لب باز کردند ؛ دستِ کم شاعران برای کودکانِ خود می سرودند . و البته به زبان و الحانِ کودکان . همچنان که مولانا جلال الدین محمد بلخی به درستی فرمود :
چون که با کودک سر و کارت فتاد
پس ، زبانِ کودکی باید گشاد
اگر برای ما چندان چبزِ دندان گیری از شعر کودکان در تاریخ ادبیاتِ ما به جا نمانده است ، نباید انگاشت این گونه ی بسیار زیبای شعر پارسی را نداشته ایم یا حتی کم داشته ایم . سینه به سینه ماندن ها و ثبت نشدن های آن ، همانند بسیاری رخداده های بزرگ و افتخار انگیزِ تاریخِ مردمانِ ما نه از کتاب ها که از روایت های سینه به سینه ی نسل ها به جا مانده است . اگر هرودوتِ یونانی - پدرِ تاریخ- نمی بود شاید هرگز بسیاری از هر آن چه از دودمان های مادها و هخامنشیان می دانیم ، اکنون در سایه ی سنگینِ نادانسته های ما گم شده مانده بودند .
از انقلابِ مشروطیت که شاعرانش بیش از هر زمانی به زبان مردمِ کوچه و بازار ، روی آوردند ، شعرِ فولکوریک هم جانی تازه گرفت و در شعر معاصر به شیوه های بیانی گوناگون ، راه یافت . از پریا و دخترانِ ننه دریایِ استاد شاملوی بزرگ تا علی بونه گیرِ فروغ جانِ فرخزاد و ... پاره یی سروده های مردمی دیگران . در همین دوره است که محمود کیانوش که سال ها در رادیو بی بی سی با نامِ استاد زُشکی برنامه یی داشت ، سرودن برای کودکان را به راهی دُرست تر از دیگران کشانید . بگذریم از مردانی گرانسنگ همچون شادروانان استاد مهدی صبحی و استاد مهدی آذریزدی که سراسر عمرشان را به بازگویی داستان هایی زیبا و خیالپرور برای کودکان و به زبان آنان ، گذشت ؛ مرتضی رضوان را هم داشتیم که به همین راهِ درستِ آن ارجمندان آمد ، دریغا که پس از انقلاب نمی دانیم کجا رفت یا چه بر سرش آمده که دیگر ناپدیدِ ناپدید شده است . پس از آنان استعدادهایی درشعر کودک آمدند که به جز سروده هایی اندک شمار ، هشتاد درسَد ازهرآن چه به نامِ این گونه ی شاعرانه چاپ و منتشر کرده اند درخدمتِ شنگول و منگول است.
در میانِ سروده های سیستانی ، به جز لالایی های پاره پاره ی درهم ریخته ( آن هم فقط ازمادربزرگِ پدریَم ) چیزی نشنیده و نخوانده ام . نمی گویم وجود ندارد ، می گویم من نشنیده ام . بی گمان بسیار از این گونه شعرها به گویش سیستانی بوده اند و از دست رفته اند . تنها داستان واره هایی بسیار زیبا و استادانه با نام « آسوکه » از سروده های یگانه بنیانگذارِ شعر سیستانی جدید استاد فرجان ( غلامعلی رئیس الذاکرین - دهبانی ) در سال 1371 چاپ و منتشر شده است . این نخستین دفتر شعر کودک به گویش سیستانی بوده است که تاکنون دیده ام . به نظرم یک سال و نیم پیش بود که دو سه سروده ات برای کودکان را به گویش سیستانی برایم خواندی و نظرم راپرسیدی . صمیمانه گفتمت اگر جرقه ی شعر به باروتت گرفته است بهترین شعله های آینده اش در تو ، به نظرم همین سرودن برای کودکان به گویش سیستانی ست . این سروده های خوبت اگر پیگیرانه با سروده هایی از هر لحاظ سَخته و پَرداخته به سرمنزلِ کتابی گیرم با بیست یا سی سروده ی
کوتاه ونیرومند از ساختار و فرمِ کاملا شاعرانه و کودکانه به دستِ اهلش برسد بی گمان نه تنها به نامت خواهد ماند بلکه در راستای خدمتِ بی نظیر و جاودانه ی استاد فرجان ، درخششی پیروزمند در زندگانی ات خواهد بود . که هم دلش را داری ، هم می دانم و در تو دیده ام همت و ذوق و پشتکارش را . شادمانه و صمیمانه بهت تبریک می گویم . پس از آن که ده پانزده تایی از این شعرهای کودکانه ی امیدبخش و شادی آفرینت را منتشر کرده باشی ، به فرمانِ وجدانِ فرهنگی این همولایتی ات که دوستدار توست ، مقاله یی در چند و چونِ آن ها که بی تردید زیبا و نیرومند خواهند آمد ؛ خواهم نوشت . می بوسمت ، عباس عارف ."
Hamoon Sistani
★★★ نورچشمی ★★★
★★★ نورچشمی ★★★
پست: 56
تاریخ عضویت: پنج‌شنبه ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۰, ۱۰:۵۷ ق.ظ

Re: شعر سیستانی

پست خوانده نشده توسط Hamoon Sistani »

درود جواد‏،
عباس عارف‏ دیدگاه گذاشت در وضعیت کنونی‏ شما.
عباس‏ نوشت: "در میانِ سروده های سیستانی ، فقط دو سه لالایی پاره پاره ی درهم ریخته شنیده ام ( آن هم فقط ازمادربزرگِ پدریَم در نوجوانی ) چیزی دیگر نشنیده ام و نخوانده ام . نمی گویم وجود نداشته است و ندارد ، می گویم من نشنیده ام . بی گمان بسیار از این گونه شعرها به گویش سیستانی بوده اند و از دست رفته اند . تنها داستان واره هایی بسیار زیبا و استادانه با نام « آسوکه » از سروده های یگانه بنیانگذارِ شعر سیستانی جدید استاد فرجان ( غلامعلی رئیس الذاکرین - دهبانی ) در سال 1371 چاپ و منتشر شده است . این نخستین دفتر شعر کودک به گویش سیستانی بوده است که تاکنون دیده ام . به نظرم یک سال و نیم پیش بود که دو سه سروده ات برای کودکان را به گویش سیستانی برایم خواندی و نظرم راپرسیدی . صمیمانه گفتمت اگر جرقه ی شعر به باروتت گرفته است بهترین شعله های آینده اش در تو ، به نظرم همین سرودن برای کودکان به گویش سیستانی ست . چندین شعر سیستانی دیگر هم در دیدارهای مان برایم خواندی که به راستی لطیف و زیبا بوده اند. به ویژه چند رباعی سیستانیت که حال و هوای لطیف شاعرانه ات ساختار و واژه هایشان را پوشانده بود(و این البته برای شاعر امتیازی در خور است.)اگرچه همه ی مفردات تشکیل دهنده ی اثر هنری باید همشانه ی یکدیگر بایستند،و این البته به راستی سی تا پیجاه سال جان کندن می خواهد و در سراسر تاریخ ادبیات ایران، شاعرانی که به این مرتبه رسیده اند شمارشان از بیست تن بر نمی گذرد. باری،همین سروده های روی دیوارت، که هم لطیف،هم بسیار صمیمانه،هم با حال و هوای کودکان به خوبی دمسازند،و یعنی موفقند، اگر از تکنیک های امتحان پس داده و پیروز آمده ی شعر فارسی پس از دوره ی مشروطیت تا پس از انقلاب بهمن، نیز، بهره های کامل ببرند ، آنگاه پس از آثار گرانمایه ی استاد فرجان( البته شعرهای کودکانه اش را می گویم در مجموعه ی« آسوکه » ی او ) شاید بتوان گفت نخستین بار خواهد بود که شعر سیستانی « جدید » برای کودکان هم خواهیم داشت . مگر پیش از این ، چنین تحولی ( به عنوان شعر کودک ) به صورتی که در چند سطر پیشین گفتم سروده شده باشد و من از آن هنوز بی خبر باشم .خوشبختانه بهره گیریت از بازی های کودکان ( عمو زنجیر باف و... ) با ذوق و شعوری کنترل کننده ی مناسبات درونی مضمون و لحن کودکانه ات به شیوه یی غیر ماجراجویانه و به دور از شلخنگی های رایج در بسیاری از شعرهایی که در این سال ها چاپ می شوند ، به شکلی بهنجار و پذیرفتنی به یکدیگر یاری رسانیده اند . و اگر با بهره گیریی گسترده تر از دیگر بازی ها و داستان های کودکانه ی سیستانی و غیر سیستانی ایرانی در سروده های آینده ات راه گرامیت را به سوی هدفی بزرگ که شعر متعالی است به پیش ببری ، گفتن ندارد که چه از لحاظ غنای لحن های مضمون و اثراتش در کودکان و چه از لحاظ نیرومند تر شدن فرهنگ سیستانی، خدمتی بزرگ به نامت خواهد ماند.در پایان این یادداشت اجمالی ، آرزو می کنم همه ی عناصر تشکیل دهنده ی شعر در سروده های آینده ات که بی گمان بسیار نیرومندتر و شاداب تر خواهند آمد ، در بهترین صورت شان همشانه و همساز آیند.از خواندن دوباره ی این سروده های صمیم و ساده و زیبا بیش از هر وقت حسرت خوردم که چرا گویش سیستانی را چنان که باید بلد نیستم .برای همت و فرهیختگی و پشتکارت پیروزی و سربلندی آرزومندم. ببخش که چون در سه روز گذشته شاید شش ساعت هم نخوابیده بودم نوشته ام درباره ی این شعرهایت جا به جا شد و سهوا به هم ریخته روی دیوارت آمد . چون متوجه شدم کوشیدم بلافاصله به هم ریختگی ها را از میان بردارم . می بوسمت،با درود، عباس عارف."
ارسال پست

بازگشت به “انجمن ادبی جواد شهنازی شاعر و پژوهش گر”