اشرف السادات عمراني نسب
چكيده
تهيه و دوخت لباس در طول تاريخ و در بين اقوام و ملل مختلف، اهميت ويژه اي داشته است زيرا پوشاك همچون پرچم نماد فرهنگي يك كشور محسوب مي شود .
سرزمين پهناور ايران، مسكن و مأواي اقوام مختلف است، يكي از وجوه تمايز اين اقوام از يكديگر نوع لباس ايشان است . هر چند لباس مرد بلوچ را همچون مرد سيستاني پيراهن، شلوار، جليقه و كلاه تشكيل مي دهد اما هر يك از اين البسه ويژگي هايي دارند كه آنها را از هم متمايز مي كند و به آن هويتي ويژه مي بخشد. لباس زنان نيز همين گونه است. در اين مقاله سعي شده پوشاك زنان و مردان سيستان و بلوچستان، به طور مجزا، معرفي شوند.
كليدواژه ها: پوشاك، زنان، مردان، سيستان، بلوچستان
مقدمه
بررسي نوع پوشاك مردم هر قومي، مؤلفه هاي گوناگوني را به ذهن متبادر مي كند كه از جمله اين مؤلفه ها، وضعيت جغرافيايي هر منطقه است كه تأثير آن را در جنس و نيز در ظاهر لباس مي توان مشاهده كرد . يكي از كاركردهاي لباس، مصون داشتن فرد در برابر عوامل طبيعي و آب و هوايي است، مانند يك ي از تن پوش هاي مردان بلوچ كه كبا نام دارد و جنس آن از پشم است و در زمستان مورد استفاده قرار مي گيرد.
بازتاب پايگاه اجتماعي و وضعيت اقتصادي افراد نيز در نوع پوشاك آنها مؤثر است يكي از تن پوش هاي مردان سيستاني است كه مزّين به يراق دوزي « قبا » به عنوان مثال است و مخصوص مردان بسيار مرفه سيستان است.
از ديگر مؤلفه هاي مؤثر در نوع پوشاك؛ دين، باورها، عقايد و آداب و رسوم هر قوم است. به عنوان مثال مي توان از تنبون 2 دامن پرچين سيستاني نا م برد كه در هنگام مسافرت، بانوان، براي حفظ حجاب شلوار ساده اي زير آن مي پوشيدند.
از شاخصه هاي بارز پوشاك سيستان و بلوچستان، تبلور هنرهاي دستي به ويژه سوزن دوزي، يراق دوزي و سياه دوزي است كه زيبايي لباس را مضاعف مي كند . اين مقاله به بررسي پوشاك مردمان سرزمين سيستان وبلوچستان مي پردازد، سرزميني با قدمتي به درازاي تاريخ.
پوشاك بانوان سيستان
پيراهن تاجيك : قد اين پيراهن يك وجب بالاي زانو است و داراي يك برش راسته است كه در دو طرف پهلو ها چاكي تا بلندي باسن بزرگ دارد . جلو اين لباس تا زير سينه باز است و سجافي مزين به گلدوزي با نخ سياه (سياه دوزي) دارد . سرشانه وآستين بدون درز روي دو لابسته برش مي خورد و آستين از سه برش تشكيل شده است.
1) راسته آستين 2) برش مثلثی که از کارور تا ½ آستین قرار میگیرد. 3) مرغک که برای راحتی پوشنده به آن دوخت مي شود. چاك بلند اين پيراهن به علت پوشيدن دامن پرچيني هست كه در زير اين لباس پوشيده مي شد. براي دست دوزي از نخ سياه استفاده مي شد كه در اصطلاح محلي اين رودوزي را سيه دوزي مي نامند. سياه دوزي در انواع نامهاي محلي تخم خربزه/ دندون بره/ پا مرغك/ زنجيره/ تور/ پنجولك دوخته مي شد.
تُنبون: دامن پرچين كه در منطقه به تنبون شگاد معروف است . زنان سيستاني دامني را به جاي شلوار در زير پيراهن تاجيك مي پوشيدند كه عرض دامن به ده متر مي رسيد.
كمر آن ليفه اي بود و به وسيله بندهاي بومي كه توسط بانوان خود منطق ه بافته مي شد بر كمر استوار مي گرديد. بعضي از بانوان تا سه عدد دامن پرچين روي هم مي پوشيدند كه لبه اين دامن هم به وسيله نخ سياه دوزي مي شد.
پيراهن پاچين : بانوان سيستاني از پيراهني استفاده مي كردند كه داراي بالاتنه كوتاه و دامني با چين هاي ريز بود. اين پيراهن يقه گود، بالا تنه كوتاه (از ج لو تا ناحيه اتصال دامن باز است ) آستين ساده و شميزيه و مچ دار دارد . قد دامن چين دار اين لباس تا زانو مي باشد.
شلوار: پيراهن پاچين زنان سيستاني با شلواري كه در منطقه كوتَنَه نام دارد پوشيده مي شد. اين شلوار از دو ساق مخروطي و ميان ساق كم چين تشكيل مي شد و كمر ليفه اي در لبه شلوار سجاف مي خورد و روي آن با دست يا چرخ تزيين مي شد.
پيراهن دو گريبانه: قد اين پيراهن تا زير زانو است و در يقه پشت و جلو آن چاك مي خورد و به همين علت به آن دو گريبانه مي گويند . مدل پيراهن مورد نظر شبيه پيراهن تاجيك مي باشد با اين فرق كه قد آن بلندتر و بدون چاك و برش زير آستين چين مي خورد، اين پيراهن با شلوار پوشيده مي شود.
جليقه: از پارچه ساد ه و تيره رنگ دوخته مي شود، يقه آن هفت است كه تا كمرگاه مي رسد و روي آن با نوار قيطان نقش بندي مي شود.
كت: كت محلي كوتاه كه آستين هاي آن بلند و راس ته و يقه آن گرد است و از رنگ هاي شاد براي اين پوشش استفاده م ي شود، روي آن با نوار تزيين مي شد و در هنگام سرما از كت هاي چرمه دار و قزن لاله دار استفاده مي كرد ند.
لچك يا دستمال سر : آن را تا زده و در جلو سر گره مي زنند و دو طرف لچك را لاي دستمال مي زنند و مو ها به شكل چتر از زير دستمال نمايان مي شود.
سرپوش يا چار قد : پارچه چهارگوش رنگي يا سفيد كه آن را بر روي لچك مي پوشيدند.
روبند: بعضي از بانوان براي پوشاندن صورت خود از روبند استفاده مي كردند كه اين روبند از پارچه هاي كتاني سفيد تهيه مي شد و در محل چشم ها ب ه طور سنتي توردوزي مي گرديد و به وسيله بند به پشت سر بسته مي شد و قد آن تا زير سينه مي رسيد.
كلاه: بعضي از بانوان سيستاني از كلاهكي به شكل عرق چين استفاده مي كردند كه روي آن نقش بندي شده است.
چادر: طرح آن چهارگوش و جنس آن از پنبه است و توسط بوميان منطقه با فته مي شود. اين پارچه چهارخانه مستطيل شكل را از وسط بر روي سر مي اندازند و قد آن تا كناره هاي زان و ها و پايين تر مي رسد. نوع نامرغوب آن جاوند ناميده مي شد و نوع ديگر كه مختص اعيان و اشراف بود از چهارخانه هاي ريز با نخ ابريشم بافته مي شد.
كفش: مدل تخت چوبي كه رويه چرمي داشت و افراد معمولي استفاده مي كردند .
اُرسي هاي سركج يا نوك برگشته مخصوص بانوان ثروتمند بود.
پوشاك مردان سيستان
پيراهن چل تريز : پيراهن گشاد و پرچيني كه قد آن تا ميان ساق پا مي رسد ، آستين آن از دو تكه و يك مرغك تشكيل مي شود و مچ دار است و بر اي گشادي دامن آن از تركهاي راسته و گود استفاده مي كنند. براي دوخت اين لباس 8 تا 10 متر پارچه نياز است و اغلب به رنگ سفيد مي باشد. اين پيراهن از 40 تكه تشكيل م ي شود، دور سجاف و سرمچ آن را با نخ سياه، سياه دوزي مي كنند و روي آن كمربند شانه كش مي بندند.
پيراهن بر چاك: پيراهني بلند و گشاد تا پايين زانو كه در قسمت پايين دامن گشاد تر است با آستين بلند و گشاد و بدون سردست كه دو طرف دامن، پيراهن چاكدار است و به آن برچاك مي گويند. يقه گرد دارد كه چاك گريبان آن بر روي شانه چپ به وسيله دكمه بسته ميشود.
شلوار: شلوار پر چيني كه ليفه اي برگردان دارد، از دو ساق و يك ميان ساق فراخ تشكيل شده است، شلوار به وسيله بند هاي بومي كه توسط خود مردم منطقه بافته مي شود بر روي بدن استوار مي گردد. براي دوخت آن 6 تا 8 متر پارچه نياز است.
پيراهن معمول : اين پيراهن از گذشته تا كنون دستخوش تغيير و تحول گشته و از گشادي شلوار آن كاسته شده است . پيراهن مردان سيستاني در گذشته راسته و گشاد و جادار دوخته مي شد، در جلو فاقد سجاف و از سرشانه شكافي مورب تا زير سينه داشت كه به وسيله دكمه اي روي شانه بسته مي شد، روي آن با ابريشم سفيد خامه دوزي
مي شد، آس تين گشاد و پر چين و مچ دار داشت و قد آن تا زير زانو مي رسيد . جيب چهارگوش در پهلوها داشت . به مرور زمان از گشادي آستين آن كاسته شد و به شكل راسته با مچ درآمد . در جلو سجاف با يقه يا بدون يقه و قد آن تا زانو در دو طرف پهلو داراي چاك و جيب چهارگوش مي باشد.
جليقه يا باسكَت : نيم تنه اي كه در اصطلاح محلي به آن باسكت مي گويند . سابقاً جليقه را از نمد و گاه ابريشم تهيه مي كردند، مردم سيستان به پوشيدن باسكت علاقمند هستند. در گذشته جليقه جلو بسته متداول بود كه از سمت سر شانه جلو بسته توسط كمربند يا تسمه باز و بسته مي شد و در حال حاضر جلو باز يق ه هفت گلابي و داراي دو جيب مغزي دار در بالا و پايين است. رنگ آن اغلب مشكي بود.
كت: تن پوشي كه بر روي پيراهن به تن مي كنند و در حال حاضر هم در تمامي مناطق شهري و روستايي رواج دارد . كت هاي سيستاني در گذشته انواعي داشت كه در زير به آنها اشاره مي شود:
جوقه: نوعي كت كه به علت دوام و هزينه بسيار بالا آن را تا چند نسل به تن مي كردند. اين كت امروزه مشابه ژاكت هايي است كه مردان مورد استفاده قرار م ي دهند و از پشم رنگ نخورده بافته مي شد.
ستوه: كتي شبيه كت هاي نظامي با رنگ كرم شتري و پشمي بود ، يقه انگليسي داشت كه افراد مرفه بر روي اين كت كمربندي از تار طلا مي بستند كه به كمر تار طلا شهرت داشت و از كمر آن خنجري آويزان مي كردند يا از كمربند شونه كش كه به شكل مايل است بر روي كت مي بستند. مردان سيستان از ستر ه پشمي كه از پشم شتر
بافته مي شد، در هنگام سرما استفاده مي كردند.
قبا: تن پوش مردانه بلندي كه در زمستان م ي پوشيدند؛ يقه آن گرد و بدون بر گردان بود و معمولاً لبه بلندي داشت و با سنجاق تزييني باز و بسته م ي شد و جلو سينه و سرآستين را براي زيبايي بيشتر يراق دوزي مي كردند. قسمت جلو باز بود و با دكمه باز و بسته مي شد، آستين هاي ساده و گشادي داشت و در طرفين آن در پهلو ها جيبي تعبيه
شده بود، معمولاً دو چاك در پهلوها و يك چاك در وسط پشت قبا گذاشته مي شد و رنگ آن معمولاً بور و سياه بود و قد قبا تا زانو مي رسيد. اين لباس مخصوص افراد بسيار مرفه سيستان بود.
كلاه: در سيستان از همان دوران كودكي كلاه بر سر مي گذاشتند و آن را در زمستان و تابستان مورد استفاده قرار مي دادند. به طور كلي مردان هرگز سر برهنه ظاهر نمي شدند و كلاهي از پشم يا كورك بر سر مي نهادند كلاهي كه مردان در خانه به هنگام استراحت مي پوشيدند عرقچين نام داشت كه از جنس پارچه نخي بود و كناره هاي آن با نخ ابريشمي دست دوزي مي شد. مردان سيستان از چند نوع كلاه استفاده مي كردند:
كلاه پشمي : اين كلاه را در صحرا بر سر مي كنند و جنس آن از پشم گوسفند است.
كلاه قوس : اين كلاه را مردان مسن در جشن ها و مراسم در زي ر لنگ بر سر مي كردند.
كلاه سيمي : اين كلاه از افغانستان وارد شده است و از نخ هاي طلايي و نقره اي بافته مي شود.
كلاه پوستي : از اسم آن پيدا است كه پوستي بوده و از كشور پاكستان وارد مي شود. افراد مرفه مخصوصاً دامادها آن را بر سر مي گذارند.
كلاه نمدي : اين كلاه ميان چوپانها متداول است، جنس آن از نمد و مخصوص مناطق سردسير است.
لنگته: مردان سيستان براي پوشش سر خود از سربندي به نام لنگته استفاده مي كنند. اين سربند مشابه عمامه است اما به شكل عمامه روحانيون آن را به سر نمي پيچند بلكه يك سر آن را لاي سربند و سر ديگر آن را رها مي كنند.طول آن از 10 تا 11/5 متر است و عرض آن 1/5 متر است. جنس آن از ململ يا پارچه هاي نازك خارجي است. سربند آنها بيشتر سفيد يا خاكستري است، سادات مشكي بر سر مي كنند. سيستاني ها از رنگ قرمز استفاده نمي كنند.
عرق چين: كلاه دست بافي است كه معمولاً سفيد بوده و آنرا زير لنگته بر سر مي كنند.
/ لنگ: پارچه اي است به طول 3 متر و عرض حدود 1/5 متر كه دور گردن و شانه آويخته مي شود. آن را از پارچ ه هاي نخي ساده و گلدار تهيه مي كنند . جوانان بيشتر از لنگ هاي الوان استفاده مي كنند، در جشن ها و مراس م عروسي لنگ سفيد كاربرد بيشتري دارد. از لنگ علاوه بر به دوش انداختن و آويختن به دور گردن استفاده هاي ديگري هم به عمل مي آوردند مثلاً براي خشك كردن بدن و سر و صورت، بعد از استحمام و وضو گرفتن به هنگام نمازخواندن آن را بر روي سر نهاده يا به زير پا مي انداختند و گاه آن را به دور كمر مي بستند و به عنوان كيسه از يك گوشه آن براي محل بذر و كاشتن در زمين زراعتي استفاده مي كردند. به هنگام خريد و آوردن جنس به منزل از مزرعه لنگ را به عنوان دستمال به كار مي بردند.
/ پتو: پارچه اي است پشمي كه حدود 1/5 متر پهنا و دو متر طو ل دارد . آن را به دور كمر و گردن و شانه مي اندازند. در حقيقت وسيله اي است گرم كننده كه در زمستان جاي لنگ را مي گيرد. اين شال را به گونه اي دور گردن و سر و صورت مي پيچند كه فقط چشم و بيني از ميان آن نمايان است . سيستاني ها معمولاً شال كمر نم ي بندند و شال سر ر ا به كمر مي بندند. شال را در رنگ هاي مختلف تهيه مي كنند و به اين شال در منطقه سيستان پتو اطلاق مي شود. اين شال را از جنس نمد درست مي كنند و علاوه بر به دوش انداختن مانند لنگ هم از آن استفاده مي كنند.
پالتوي نمدي : دامداران و كشاورزان از بالا پوش نمدي اي اس تفاده مي كردند كه يقه آن مثلثي شكل و آستين آن بلند و قد آن تا زير زانو يا بالاي زانو مي رسيد.
كفش: كفش هاي متعددي در سيستان وجود دارد كه سيستاني ها معمولاً از انواع كفشهاي زير استفاده مي كردند:
چپت: بيشتر افراد تهي دست همانند چوپانان از آن استفاده مي كردند؛ تخت آن از لاستيك اتومبيل تهيه مي شد و در پشت پا گره مي خورد، مشابه كفش هاي تابستاني امروزي بود كه در اصطلاح محلي به آن چپلي مي گفتند.
كتوك : نوع ديگري از كف ش كه ضعيفان و ته ي دستان آن را به پا مي كردند. تخت آن از چوب و داراي دو حفره بود كه بند از آن عبور مي كرد و در پشت پا بسته مي شد.
نيم بوت : كفشي است كه ساق پا را مي پوشاند و مردم غني و ثروتمند از آن استفاده مي كردند.
كفش بيرجندي: رنگ آن خردلي و ساخت بيرجند است.
كفش چرمي: كفشي است كه چرم آن از قائنات مي آمد و مخصوص خوانين بود.
پاپيچ: نوعي نو ار پهن كه طول آن 1 متر و عرض آن 15 تا 25 سانتي متر مي باشد . دامداران و روستاييان آن را در زمستان به دور پاي خود مي پيچند، جنس آن از پشم گوسفند است و در بعضي نقاط به آن بند مي گويند.
جوراب: پاپوشي است كه در فصل زمستان از آن استفاده مي كنند و دو نوع است:
الف: جوراب پشمي كه از پشم گوسفند به صورت ساده يا رنگي مي بافند . معمولاً از رنگ هاي قرمز، سياه و سفيد استفاده مي كنند.
ب: جوراب نمدي كه از نمد بافته مي شود.
جوتي: كفش ضخيم از جنس چرم كه به وسيله رشته هاي چرم يا نخ تهيه مي شود.
پوتين: كفش بزمي و رزمي مردان سيستا ن بود كه به هنگام سفر به پا مي كردند و اين كفش مخصوص افراد مرفه جامعه بود.
دستكش: چوپانان دستكش پشمي و اغلب سفيد رنگ و ثروتمندان دستكش چرمي به دست مي كردند كه در مقابل سرما مقاومت داشت و در ظرافت و زيبايي بي همتا بود . دستكش ديگري هم در اين منطقه رواج داشت كه در دروي گندم به دست مي كردند و از پوست گوسفند تهيه مي شد و كف دست را مي پوشاند.
پوشاك بانوان بلوچستان
چادر: اين چادر گرد و تمام قد است و آن را بر سر مي اندازند. لبه كوچكتر از شانه چپ تا پايين كمر پشت سر را مي پوشاند و تكه بزرگتر تمام قد را در بر ميگيرد.
گشان چادر : چادر كوچك و مستطيل شكل و ابريشمي است كه سر و پشت را تا كمر مي پوشاند. پوششي راحت كه در خانه استفاده مي شد.
مهنا(مقنعه): اين سرپوش ابريشمي و رنگين بسيار زيبا و چشم گير است.
چادر چهارگوش(سري): امروزه چادري با طرح جديد ميان بانوان بلوچ رواج پيد ا كرده كه در اصطلاح محلي سريك خوانده مي شود. پارچه مستطيل شكلي است به طول 2 متر و عرض 1 متر كه زنان آن را از درازا بر سر مي اندازند و يك سر آن را به طرف شانه رها مي كنند. پارچه آن معمولاً از حرير و رنگهاي روشن(قرمز، زرد، آبي، بنفش سبز) است و از قسمت جنوب بلوچستان به طرف شمال تا حدودي از تنوع رنگ آن كاسته مي شود. زنان مسن از رنگ هاي تيره استفاده مي كنند. اين سرپوش به جاي چادر در خانه استفاده مي شود.
پيراهن: در گذشته تمام پيراهن بانوان سوزن دوزي مي شد ولي به علت سختي و ظريفي طرح ها امروزه سه تكه در پيراهن ز نان سوزن دوزي مي شود كه تكه بالا تنه را زي يا زيق به معني يقه مي گويند، جيب لباس را گفتان يا گپتان و سر آستين را آستينك مي گويند. اين سوزن دوزي ها داراي نقش و نگاره هاي رنگارنگ و دوخت هاي متفاوت در مناطق مختلف بلوچستان است كه در طرح هاي پركار1) شك و جلر2) گل كندي 3) گل كوين4) گل بدون شاخه 5) پرايز يا فرايز6) پيتوشك7) پليرار8) چكند8) مهسن9) سرتوپ استفاده مي شود. جلوي پيراهن زنان بلوچ برش مي خورد1) تكه بالا تنه(زيق) 2) برش راسته دامن در خط وسط جلو3) برش اريب دامن در پهلو.
شلوار: به 6 متر پارچه نياز دارد. كمر آن ليفه اي و به وسيله بندي به دور كمر جمع مي شود. برش بيروني ساق ه اي شلوار قائم است و برش هاي داخلي از ميان ساق اريب به دمپاي تنگ 15 سانتي مي پيوندد كه بر روي آن با نخ ابريشم سوزن دوزي مي شود.
پاپوش: بانوان بلوچ از چهار نوع كفش به نام ( 1) سواس ( 2) موچي ( 3) كتوك و تك كول استفاده م يكردند.
سواس: نوعي دمپايي كه از درخت يا از پورگ تهيه مي شد.
موچي: نوعي كفش كه به هنگام راه رفتن صدا مي دهد.
كتوك: نوعي كفش كه تخت آن چوب و با روكار كاموا در پا محكم مي شود.
تك كول : اين كفش از درختچه اي به نام داز تهيه مي شود و به شكل سواس مي باشد.
پوشاك مردان بلوچستان
پيراهن يا پيرام معمولي : پيرام را جامه يا جامگ مي گفتند و برش و دوختن آن هنر زنان بلوچ بود . گريبان يا چاك يقه را با يك دكمه كه بر درازي پيراهن دوخته مي شد، مي بستند و بندينكي از نخ بر قسمت چپ زيق مي دوختند، دكمه را از طرف راست مي بستند، چاك زيق باريك بود و تا انتهاي سينه ادامه داشت، بر طرفين زيق دو آستين كه آستينك مي گفتند دوخته مي شد، دهانه آستين گشاد بود و داراي دو جيب چهار گوش در طرفين پهلو بود كه امروزه اين لباس تحت تأثير مد گاهي كوتاه، گاهي بلند و بستگي به مد روز و سليقه پوشنده تغيير مي كند.
پيراهن پراخ آستين(فراخ آستين): اين پيراهن از دو تكه بالا تنه و دامن تشكيل شده، دامن گرد و گشاد و بلند آن تا زانو مي رسد، آستين آن بلند و لبه آستين كلوش و فراخ است، در گذشته در مراسم جشن استفاده مي شد.
شلوار: شل وار مردان بلوچ همانند شلوار مردان سيستاني پرچين و با ليفه هاي برگردان است، محل كشيدن بند شلوار را نيپگ (نيفه پارسي ) مي گويند . بند شلوار توسط بانوان بومي بافته مي شود و براي دوخت آن از 6 تا 8 متر پارچه استفاده مي كنند.
كفش: مردان بلوچ از چند نوع كفش استفاده مي كنند كه عبارتند از:
سواس وكوش : سواس را از برگ درختچه خودرو بياباني به نام داز يا از پورگ كه برگش بهتر و با دوام تر است مي بافتند؛ بدين ترتيب كه برگ را در حالي كه تر بود با سنگ مي كوبيدند و مي گذاشتند كه خشك شود سپس از دو ليف كه از همان جنس بود مي بافتند و بعد ليف بند بر آن تعبيه مي كردند و مي پوشيدند. سواس غالباً با دوام بود.
تَكُل : پاي افزاري براي شبانها و مردم كم استطاعت بود . كفش از چرم دباغي شده گاو تهيه مي شد(در ته كفش بانوان دو قطعه پوست به نام چوك روي هم مي گذاشتند.) ته كفش را مي بريدند و بعد سر كفش را روي آن قرار مي دادند و با درفش آهني كه آنرا دكروش مي گفتند و وسيله آهني سر تيز بود آن را مي دوختند.
كلاه پاك : نوعي كلاه كه بر روي آن پارچه اي به طول 10 متر و عرض نيم متر مي بندند و به شكل عمامه است كه يك سر آن را از پشت سر تا حدود كمر مي آويزند و سر كوتاه تر را مانند تاجي بر بالاي عمامه در لاي پاك استوار مي كنند. از پارچه هايي به رنگ سفيد، كرم يا چهار خانه استفاده مي كنند.
كلاه بره اي: اين كلاه از نظر شكل شبيه به قايق بود و از پوست جنين بره ساخته مي شد. به اين شكل كه بره ها قبل از زايمان كشته مي شدند و پوست جنين نارس را كلاه مي كردند. اين كار در پاكستان انجام مي شود.
كلاه نخي : اين نوع كلاه از جنس پارچه است كه روي آن سوزن دوزي مي كنند و در قديم بسيار متداول بود.
شال يا لانگي : پارچه مستطيل شكلي كه مردان روي دوش مي اندازند و به جاي حوله و جا نماز از آن استفاده مي كنند. روي آن سوز ندوزي و نقش بندي مي كردند.
جليقه: مردان بلوچ مانند مردان سيستان از باسكت يا جليقه استفاده مي كردند كه در اصطلاح محلي به آن سينه بند هم مي گفتند كه همان شكل باسكت مردان سيستان بود ولي امروزه از جليق ههاي بلند و پر جيب روي پيراهن استفاده م يكنند.
كَبا: از جنس پشم است، يقه آن باز و توسط چند دكمه از جلو بسته مي شد، شبيه عباي روحانيون بود و در منطقه سردسير بلوچستان از آن استفاده مي شد.
فهرست فرهنگياران
1 فاطمه نخعي، متولد 1304
2 حوا الهدادي، متولد 1308
3 مرحومه فاطمه سنجراني، متولد 1302
4 مرحومه زربي بي شهركي، متولد 1301
5 مرحوم شيردل شهركي، متولد 1285
6 مرحوم حاج ياسماعيل گرگ، متولد 1300
7 ماهرخ سرگزي، متولد 1310
8 استاد گ لمحمد صالح زهي، متولد 1304
9 مرحومه ماه بي بيِ چاره زهي، متولد 1300
10 پري ريگي، متولد 1308
11 سليم گرگيچ، متولد 1303
12 خداداد حدادي، متولد 1325
پوشاک مردمان سيستان و بلوچستان
Re: پوشاک مردمان سيستان و بلوچستان
بسیار عالی بود 
هیچگاه امید کسی را نا امید مکن شاید امید تنها دارایی او باشد .